ေဘဘီလံု အင္ပါယာကိုအတုမယူသင့္ေသာရခိုင္

ေဘဘီလံု အင္ပါယာကိုအတုမယူသင့္ေသာရခိုင္
_______________________________________

ေဘဘီလံု
_________
အမ္မိုရိုက္ မ်ဳိးႏြယ္တို႔ဧ။္ အၾကီးကဲ ၿဖစ္သူ ဟမ္မူရာဘီ ဘုရင္ သည္ အယ္လ္မိုက္ တို႔ႏွင္႔ ႏွစ္ေပါင္းသံုးဆယ္မွ် စစ္ၿပဳၿပီး ေနာက္တြင္ ယူဖေရးတီး - တုိက္ဂရစ္ ၿမစ္ႏွစ္သြယ္ေဒသ ကို ဗဟို ၿပဳရ်္ ေဘဘီလံု အင္ပါယာ ေခတ္ကို ထူေထာင္ခဲ႔ေလသည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ယူဖေရးတီး ၿမစ္ကမ္း ေပၚတြင္ရွိေသာ ေဘဘီလံု ၿမိဳ႕ၿဖစ္ေလသည္။ ၄င္းကို အစြဲၿပဳရ်္
ထို ၿမစ္၀ွမ္းလြင္ၿပင္ကို ရႈိင္းနား လြင္ၿပင္ ဟု ေခၚတြင္ရာမွ ေဘဘီလံုနီးယား လြင္ၿပင္ဟု အမည္တြင္ခဲ႔ေလသည္။

စစ္ပြဲကာလ လြန္ေၿမာက္ၿပီးေနာက္ ဟမ္မူရာဘီ ဘုရင္သည္ ( 12 ) ေက်ာ္မွ် ထီးနန္း စိုးစံကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဆိုင္ရာ ၿပဳၿပင္ ေၿပာင္းလဲ မႈမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ၿခင္းအားၿဖင္႔ သူသည္ လက္ရံုး ရည္သာမက ၊ ႏွလံုးရည္ ပါ ၿပည္႔စံုသူ ၿဖစ္ေၾကာင္းကို သက္ေသ ၿပႏိုင္ခဲ႔ေလသည္။ တစ္ဖက္ တြင္လည္း ၿမိဳ႕ေတာ္ ေဘဘီလံု အား ယဥ္ေက်းမႈ ဆိုင္ရာ အၿမင္႔ ဆံုး ၿမိဳ႕ေတာ္ အၿဖစ္ ေရာက္ရွိေအာင္ စြမ္းႏိုင္ႏိုင္ခဲ႔ေလသည္။ ထို ယဥ္ေက်းမႈအား ေဘဘီလံု ယဥ္ေက်းမႈ ဟု ေခၚဆို ၾကေလသည္။

ဟမ္မူရာဘီဘုရင္ လက္ထက္တြင္ ကမာၻ႔ ပထမ ဆံုးေသာ တရားစီရင္ေရး ဥပေဒ အၿဖစ္ ကိုဓ ဥပေဒကို ၿပဳစုခဲ႔ေလသည္။ စာေၾကာင္းေရ ( 3600 ) ေက်ာ္ ပါ၀င္သည္႔ ထို ဥပေဒကို ေဘဘီလံုရွိ မာဒပ္ နတ္မင္းအား ရည္စူး တည္ေဆာက္ထားသည္႔ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္အတြင္းတြင္ အၿမင္႔ ရွစ္ေပရွိ ေက်ာက္စာ တုိင္တြင္ ေရးထြင္းစိုက္ထူထားခဲ႔သည္ကို ယေန႔ထိတုိင္ မပ်က္စီးေသး ပဲ ေတြ႔ၿမင္ႏိုင္ေလသည္။ ထို ဥပေဒတြင္ မုဆိုးမ ၊ မိဘမဲ႔ ကေလးသူငယ္ ႏွင္႔ ဆင္းရဲသားတို႔ အတြက္ အထူးကာကြယ္ေပးရန္ ၿပဌာန္း ထားၿပီး လာဘ္ ေပး လာဘ္ ယူမႈမ်ားကိုလည္း ၿပင္းထန္စြာ စီရင္ ေစခဲ႔ေလသည္။ ကာကြယ္ေရး အေနၿဖင္႔ အၿမဲတမ္း စစ္တပ္ကို ဖြဲ႔စည္းထားၿပီး နယ္ၿခား ေဒသမ်ား ကို ကာကြယ္ေပးထားႏိုင္သၿဖင္႔ တုိင္းၿပည္သည္ တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္း သာယာ ခဲ႔ေလသည္။

စီးပြားေရးတြင္ အဓိက ထုတ္ကုန္ မွာ စိုက္ပ်ဳိးေရးမွ ၿဖစ္ထြန္းသည္႔ ေကာက္ပဲ သီးႏွံ မ်ား ၿဖစ္ေလသည္။ စြန္ပလြန္သီး မွာ အဓိက ေရာင္းကုန္ ၿဖစ္ၿပီး အၿခား ထုတ္ကုန္မ်ားမွာ သိုးေမႊး ႏွင္႔ သိုးသားေရ မ်ား ၿဖစ္ေလသည္။ သိုးေမႊး ရက္လုပ္ၿခင္းမွာလည္း ေအာင္ၿမင္တဲ႔ စီးပြားေရး တစ္ခု ၿဖစ္ခဲ႔ေလသည္။

ဘာသာေရးတြင္ ဆူမာရီးယန္း နတ္ဘုရားမ်ားကို ဆက္လက္ ကိုးကြယ္ ခဲ႔ၾကေသာ္ လည္း အမ္မိုရိုက္မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္သည္႔ ေခတ္ ၿဖစ္သည္႔ အားေလ်ာ္စြာ ၄င္းတို႔ ကိုးကြယ္သည္႔ မာဒပ္ နတ္မင္းၾကီးအား အၾကီးကဲ နတ္မင္း အၿဖစ္ ထားရွိ ပူေဇာ္ ၾကေလသည္။ နတ္သမီး မ်ားအနက္ အစ္ရွတာ အမည္ရွိ အခ်စ္နတ္သမီးအား အၾကီးကဲ အၿဖစ္ သတ္မွတ္ ခဲ႔ေလသည္။ ဆူမား-အတ္ကက္ ေခတ္ က ကဲ႔သို႔ပင္ နတ္ဆရာမ်ားဧ။္ ယဇ္ ပူေဇာ္ ၿခင္းမ်ားမွ လည္းေကာင္း ၊ နကၡ တာရာ မ်ား ၾကည္႔ရႈ႕ရ်္ ေသာ္လည္းေကာင္း ေရွ႔ၿဖစ္ အေဟာ မ်ားကို ယံုၾကည္ ခဲ႔ၾကေလသည္။

ေခတ္ကာလအရ စာေပ အေရး ၊ အဖတ္ တက္ေၿမာက္သူ ရွားပါးေသာေၾကာင္႔ စာေရး စာခ်ီ အလုပ္သည္ အထက္တန္းစား အလုပ္ၿဖစ္ ခဲ႔ေလသည္။ အက်ဳိးဆက္အားၿဖင္႔ စာအေရးသား ကၽြမ္းက်င္လွ်င္ အထက္တန္းစား က်သည္ဟု သတ္မွတ္ရ်္ ကေလးအရြယ္မွ စကာ စာသင္ၾကား ေရး ကို ၿပဳလုပ္ခဲ႔ေလသည္။

ဟမ္မူရာဘီ ဘုရင္ ကြယ္လြန္ၿပီး ေနာက္တြင္ ေဘဘီလံုနီးယား လြင္ၿပင္ အေရွ႔ ဘက္ ႏွင္႔ ေၿမာက္ဘက္ ေဒသမ်ားရွိ ကုန္းၿမင္႔မ်ားေပၚတြင္ ေနထိုင္ေသာ ကတ္ဆိုက္ လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ေဘဘီ လံုနီးယား လြင္ၿပင္သို႔ ဆင္းသက္ အေၿခခ် ေနထိုင္လာခဲ႔ၾကေလသည္။ ထိုသို႔ အေၿခခ် ေနထုိင္ လာ သည္ကို ဟမ္မူရာဘီေနာက္ ဆက္ခံသည္႔ မင္း မ်ားက မည္သို႔မွ် တားၿမစ္ႏိုင္ၿခင္း မရွိခဲ႔ၾကေခ်။ ဟမ္မူရာဘီ ကြယ္လြန္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ( 200 ) မွ် အၾကာတြင္ လြင္ၿပင္ၾကီးဧ။္ အေနာက္ေၿမာက္ဘက္မွ ဟစ္တုိက္ လူမ်ဳိးမ်ားက ေဘဘီလံုနီးယား လြင္ၿပင္ၾကီးသို႔ က်ဴးေက်ာ္ကာ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေဘဘီလံု ကို သိမ္းပိုက္ ကာ စည္းစိမ္တို႔ကို လုယက္ ယူငင္ၿပီး ၿပန္လည္ထြက္ခြာ ၾကေလသည္။ ထိုသို႔ ၿဖင္႔ ေဘဘီ လံုတြင္  ဟမ္မူရာဘီဧ။္ မင္းဆက္ ၿပတ္ ကာ ႏိုင္ငံအား ဦးေဆာင္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္သည္္႔ ေခါင္းေဆာင္ ေကာင္းလည္း မေပၚထြက္ခဲ႔သၿဖင္႔ ေဘဘီလံု အင္ပါယာသည္ ဖရိုဖရဲ အေနၿဖင္႔ ဘီစီ ( 1746 ) အထိ တည္ရွိေနစဥ္ ကတ္ဆိုက္ လူမ်ဳိးမ်ားက ေဘဘီလံုတြင္ အခက္ခဲမရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ သူမ်ား ၿဖစ္လာခဲ႔ၾက ေလသည္။

ထိုသို႔ၿဖင္႔ အခ်ိန္တိုအတြင္း အထက္တန္းက်ၿပီး ၿမင္႔မားေသာ ေဘဘီလံုယဥ္ေက်းမႈ အင္ပါယာၾကီးသည္ ထို အခ်ိန္မွ စတင္ကာ ေနာင္ ႏွစ္ေပါင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္ၾကာ ေပ်ာက္ကြယ္ ခဲ႔ေလသည္။

ရခိုင္
______
ရခိုင္လူမ်ိဳးသည္မာရယုအစမဟာသမၼတရာဇာမင္းအဆံုး
ျဖစ္ေသာခုႏွစ္မ်ား၌အာရကန္(ရခိုင္ႏိုင္ငံ)မွာကိုယ့္ထီး
ကိုယ့္နန္းႏွင့္တကြႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေနထိုင္လာခဲ့
ၾကေသာလူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။

စီးပြါးေရးအရဆိုလွ်င္လည္းရခိုင္ႏိုင္ငံသည္ထိုစဥ္အခါက
အာရွတခြင္တြင္ထိပ္ဆံုးေသာေနရာမ်ားတြင္ရွိခဲ့သည္။
လက္နက္အင္အားတို႔သည္လည္းသူမတူေလာက္
ေအာင္ထြန္းကားခဲ့သည္။ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔သည္ထိုစဥ္အခါက
ဒဂၤါးေငြကိုသံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။ေရွးက်ျပီးတိုးတက္ေသာ
ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔သည္ပညာေရး၊လူမႈေရး၊စီးပြါးတို႔တြင္
ကမၻာ့အလယ္၌ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားခဲ့ေလသည္။

ထို႔သို႔ေနထိုင္လာခဲ့ေသာရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔သည္
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ျမန္မာဘုရင္
ဘိုးေတာ္င၀ိုင္း၏သားေတာ္အိမ္ေ႐ွ႕ငဥပရာဇာ
ဦးစီး၍ရာမရကန္ငတိုးလိုက္ပါလာေသာ
ျမန္မာက်ဴးေက်ာ္သူနယ္ခ့်ဲတို႔သည္
လြတ္လပ္ေသာအခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာ
လက္နက္ပိုင္ရခိုင္ႏိူင္ငံေတာ္ႀကီးအား
ရခိုင္သကၠရာဇ္၁၁၁၄၆ ခုႏွစ္ ျပာသိုလဆုတ္ ၇ ရက္စေနေန႔ ၊ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၇၈၄ ခုႏွစ္ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္မတရား
က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္လိုက္သျဖင့္
ရခိုင္ႏိုင္ငံႏွင့္ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔သည္ဗမာ
ကိုလိုနီကြၽန္ဘ၀သို႔ေရာက္ျခင္းမလွေရာက္သြားရသည္။

ရခိုင္ႏိူင္ငံေတာ္၏ေနာက္ဆုံး
ဘုရင္မဟာသမၼတရာဇာ
( စေနနံေတာ္သား ၊ သက္ေတာ္ ၄၂ ႏွစကေလး၊လူၾကီးမက်န္ထိုနန္းေတာ္ကို
ၾကည့္ျပီးအႏွစ္ႏွစ္အလလငိုေၾကြးခဲ့ၾကသည္။
ရဟန္၊ရွင္လူတို႔ကိုလည္းနန္းေတာ္ထဲ၌မီးေလာင္
တိုက္သြင္းခဲ့သည္။
သက္ၾကီးရြယ္အိုအဘိုး၊အဘြားတို႔ႏွင့္ကေလးငယ္တို႔ကိုလည္း
ဓားကစားခဲ့ေလသည္။

ရခိုင္ႏိုင္ငံထဲ၌ရိေသာတန္ခိုးၾကီးဘုရား၊ပညာရွိအမတ္၊
စစ္ပဲြ၌အသံုးျပဳေသာရခိုင့္ႏိုင္ငံထုတ္အေျမွာက္
လက္နက္စသည္တို႔ကိုစစ္ေကြ်းကြ်န္ျပဳကာဗမာတို႔သည္
ယူေဆာင္သြားခဲ့သည္။
ဗမာတို႔၏နႏၵငပက်န္သည္ ရခိုင္တို႔၏ေတာ္လွန္မႈကိုအေၾကာင္းျပဳကာ
အျပစ္မ႐ွိေသာရခိုင္ျပည္သူတို႔အား
လက္နက္ခ်ရန္ဟုအေၾကာင္းျပကာရက္စက္စြာ
ေပါင္းတုတ္အရပ္၌တစ္ေတာင္ ၊ သရက္အုပ္အရပ္၌တစ္ေတာင္ ၊ စံကားေတာင္အ
ရပ္၌တစ္ေတာင္ ၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ပရိေစၦဒ၌တစ္ေတာင္ ၊ ပုခက္တြင္းသားခေလးတို႔အား
ဓားကစားသည္ကတစ္ေသာင္း ၊ ဘုရားေပၚအရပ္ ၊ ဒိုင္းက်ီအရပ္ ၊ ေမာင္းဆြဲအရပ္ ၊
ငရေကာက္အရပ္ ၊ ေဂါင္းၿပိဳအရပ္ ၊ ပုရိန္အရပ္ ၊ ေပါင္းတုတ္အရပ္ ၊ ရတနာျပည္အ
ရပ္ ၊ လက္မဖက္အရပ္ ၊ ေတာတန္းအရပ္ ၊ ကိုးဆယ့္ကိုးေတာင္အရပ္ ၊ သံတြဲ ၊ ရမ္း
ျဗဲ ၊ မာန္ေအာင္အရပ္တို႔၌ လူေပါင္းတစ္သ္ိန္း႐ွစ္ေသာင္းေလးေထာင္တို႔ကို ယင္းႏွစ္အတြင္းမွာပင္ရက္စက္စြာ
အဆုံးစီရင္လိုက္ပါသည္။

အရင္တုန္းကဆိုရင္ရခိုင္ႏိုင္ငံမွာ
လက္၀ဲကိုးဆယ္ကိုးၿမိဳ႕လက္ယာကိုးဆယ္ကိုးၿမိဳ႕တို႔ႏွင့္စည္ကားဖြံံ့ျဖဳိးတိုးတက္ခ့ဲပါ
သည္အခုခါရခိုင္ႏိုင္ငံတြင္ၿမိဳ႕ ( ၁၇ ) ၿမိဳ႕ႏွင့္ဆင္းရဲမြဲေတေနပါေတာ့သည္။
ထို႔အျပင္ျမန္မာနႏၵငပက်န္သည္ ရခိုင္ဓားပိုင္ႀကီးေက်ာ္ပုံ၏မယား
ေကာင္းေက်ာ္ထင္မကိုေလ့
ကာမပိုင္လင္ေယာက်ၤား႐ွိေသာ္လည္းလူမဆန္စြာဗလကၠာယယုတ္မာ႐ိုင္းျပစြာေစာ္
ကားခ့ဲသည္။ ဗမာက်ဴးေက်ာ္သူတို႔သည္ ၁၁၄၉ ခုႏွစ္ တေပါင္းလတြင္ ရခိုင္ျပည္မွ
သာသနာျပဳဘုန္းႀကီးရဟန္းသံဃာ ၊ မင္းသားမင္းသမီး စုစုေပါင္းခုႏွစ္ေထာင့္ခုႏွစ္ရာ
ကိုအမရပူရၿမိဳ႕သို႔ဖမ္းစီးေခၚေဆာင္သြား
သည့္အျပင္ သကၠရာဇ္ ၁၁၅၁ ခုႏွစ္ နယုန္
လတြင္ ေျမာက္ဦး ၊ သံတြဲ ၊ ရမ္းျဗဲ ၊ မာန္ေအာင္ ၊ ေလးၿမိဳ႕စသည့္အရပ္တို႔ကလူ
ေပါင္းေျခာက္ေထာင္ကိုလည္း ယိုးဒယား သို႔စစ္တိုက္ရန္ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္လား
သည္။ ဂ်ပန္ကိုလိုနီေခတ္ ၊ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီေခတ္ ၊ ထက္ေတာင္ဆိုးပါသည္။
ကိုယ္ခ်င္းမစာရက္စက္ၾကသည္။

ထို႔အျပင္ဘိုးေတာ္င၀ိုင္းသည္ မင္းကြန္းေစတီ
တည္ရန္ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွစ္ေထာင္ေပး
ရမည္ဟုေတာင္းလာျပန္သည္ ရခိုင္ႏိူင္ငံတစ္၀ွမ္း
ေလးၿမိဳ႕ ၊ ေျမာက္ဦး ၊ သံတြဲ ၊ ရမ္းျဗဲ ၊ မာန္ေအာင္ တို႔မွအုတ္ဖုတ္ရန္အတြက္လူ
ေပါင္းႏွစ္ေထာင္ကိုစု႐ုံးေကာက္ခံေသာေၾကာင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔မွာမခံမရပ္ႏိူင္ျဖစ္ကာ
လက္ယာျမန္ရြာအုပ္ ဗိုလ္ထုံးစံ ၊ ဗိုလ္ေကာေစြ၊ ဒဂၤါးေတာင္စားဗိုလ္တုံးစံေရႊတို႔၏
ဦးေဆာင္မႈကိုခံယူကာ ရခိုင္သကၠရာဇ္ ၁၁၆၀ ျပည့္ တန္းေဆာင္မုန္းလဆန္းအဂၤါ
ေန႔တြင္ျမန္မာက်ဴးေက်ာ္သူတို႔အားထပ္မံေတာ္လွန္တိုက္ထုတ္ခ့ဲပါသည္။ စိုင္းတင္
စားဗိုလ္ခ်င္းျပန္သည္ျမန္မာၿမိဳ႕၀န္
သိရိငေက်ာ္ထင္ႏွင့္အခြန္စာေရးေဇယ်ငေက်ာ္
တို႔အားအစတုန္းသတ္ျဖတ္လိုက္သည္။ သကၠရာဇ္ ၁၁၆၈ ခုႏွစ္ နယုန္လတြင္ ယုိး
ဒယားႏိူင္ငံသို႔စစ္တိုက္ရန္ရခိုင္ေလးၿမိဳ႕
တြင္ေနေသာလူေပါင္းမ်ားစြာကိုျမန္မာက်ဴး
ေက်ာ္သူတို႔သည္အတင္းအဓမၼသိမ္း႐ုံး
ေခၚေဆာင္သြားသည္။ သကၠရာဇ္ ၁၁၇၃ ခု
ကဆုန္လတြင္ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကိုအႀကီး
အက်ယ္ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္၍ျမန္မာက်ဴးေက်ာ္
သူတို႔ထံမွျပန္လည္သိမ္းပိုက္ရယူလိုက္သည္။ မာန္ေအာင္၀န္ငရန္တိုင္၊ ရမ္းျဗဲ၀န္
လက္ယာစည္သူငေနာ္ရထာ ၊ သံတြဲ၀န္ငေရႊပန္းစေသာျမန္မာက်ဴးေက်ာ္သူမ်ား
သည္ဗိုလ္ခ်င္းျပန္တပ္စြဲရာသို႔လာ၍တိုက္၏
သို႔ေသာ္မာန္ေအာင္၀န္အစရွိေသာ
ျမန္မာက်ဴးေက်ာ္သူတို႔သည္ တစ္ေယာက္မက်န္ေျခမႈန္းျခင္းခံရသည္။
ထိုအခါဗမာက်ဴးေက်ာ္သူတို႔သည္ ဆက္မတိုက္၀့ံဘဲေၾကာက္ရြံကာ
ေလွက္ိုပစ္၍သူရဲေဘာေၾကာင္စြာ
ထြက္ေျပးၾကကုန္၏။ ထို႔အျပင္ ရခိုင္ - ဗမာ စစ္ပြဲမ်ားအဆက္မျဖတ္ျဖစ္
ၾကကုန္၏။
( အတိုခ်ဳပ္တိုတိုႏွင့္လိုရင္းျဖစ္သည္ )

၁၈၈၅ ခုႏွစ္မွာ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီ
မ်ားကရခိုင္-ဗမာအားလုံးကိုသိမ္းပိုက္လိုက္သည္။

ဗမာဘုရင္သီေပါမင္း
ႏွင့္မိဘုရားစုလတ္တို႔ကိုအႏၵိယသို႔ေခၚေဆာင္သြားသည္။ ဗမာမွာေလ့မင္းဆက္မ်ား
အခုထိတိုင္ေပ်ာက္ကြယ္လားပါသည္။ သူမ်ားကိုအႏိူင့္က်င့္ဗိုလ္က်ရယ္ႏိူင္ေသာသူ
တို႔သည္သူမ်ား၏ဗိုလ္က်အႏိူင္က်င့္ရယ္
ေမာျခင္းခံရၿပီး ငိုေႂကြးၾကကုန္၏ဒါဟာ
မေျပာင္းလဲတ့ဲဓမၼတာ၀ဋ္လည္တာပါဘဲ သူမ်ားကိုရက္စက္ရင္ကိုယ့္ေလ့တစ္ေန႔ရက္
စက္ျခင္းခံရလိမ့္မည္။ ရယ္ၿပီးရင္ငို ၊ ငိုၿပီးရင္ရယ္ေမာၾကတာပါဘဲ။ ၁၉၄၂ ခု ဇန္န၀ါ
ရီလမွာဗမာျပည္ေတာင္ပိုင္းသို႔ ဂ်ပန္တပ္ႏွင့္ဗမာလြတ္လပ္ေရးတပ္
( BIA )တို႔ပူေပါင္း၀င္ေရာက္လာသည္။
သို႔ေသာ္ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရး ႏွင့္ ဗမာေတာ္လွန္ေရးတို႔သည္
လုံ၀ဆက္စပ္မႈမ႐ွိပါဘူးအဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ့မ်ား
ကိုသီးျခားေတာ္လွန္ၾကပါသည္။ ဂ်ပန္
ႏွင့္ဗမာယင္းသို႔စစ္ဆင္လာရာတစ္ခ်ိန္တည္းမွာဘဲ သခင္ျမ ၊ သခင္ခ်စ္ ၊ ဦးဘေဆြ၊ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း ၊ ဦးလွေမာင္တို႔ဦးေဆာင္ဖြဲ႔စည္းလိုက္တ့ဲေျမေအာက္ယူနီဗဟုိအာဏာပ္ိုင္အဖြဲ႔ကိုယ္စားလွယ္သခင္တင္ႏွင့္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ကိုသိန္းေအာင္တို႔ႏွစ္ေယာက္ကိုရခိုင္ျပည္သို႔စည္းလုံးေရးလြတ္လိုက္ပါသည္။ ၎ပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ဦးသည္။

၁၉၄၂ ခု february လမွာ ရခိုင္ျပည္ကိုေရာက္လာၿပီးေနာက္ အဂၤလိပ္နယ္ခ့်ဲကိုဗမာႏွင့္ရခိုင္ပူးေပါင္းလို႔တိုက္ထုတ္ဖို႔ ၊ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တ့ဲ
နာယကဆရာေတာ္ႀကီးဦးစိႏၱာ ၊ ဆရာေတာ္ဦးပညာသီဟ ၊ဦးပန္းသာေအာင္တို႔ႏွင့္
ေဆြးေႏြးၾကသည္။ အကယ္၍ပူးေပါင္းတိုက္လို႔ လြတ္လပ္ေရးရေသာ္ရခိုင္ႏိုင္ငံကို
လြတ္လပ္ေသာႏိူင္ငံအျဖစ္ေပးရန္ႏွွင့္မႏၱေလးမဟာျမတ္မုနိကိုရခိုင္ကိုျပန္ေပးရန္
ဂတိေပးရမည္ဟုေတာင္းဆိုေသာအခါ ယူဂ်ီကိုယ္စားလွယ္ႏွစ္ဦးကအထက္ပါ
ေတာင္းဆုိခ်က္ႏွစ္ခုလုံးကိုေပးပါ့မည္ဟုဂတိေပးခ့ဲပါသည္။ မႏၱေလးမဟာျမတ္မုနိ
ဟာရခိုင္ႏိုင္ငံကိုဗမာနယ္ခ့်ဲတုန္းကမတရား
ပင့္ယူသိမ္းသြားခ့ဲတာျဖစ္ပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္မႏၱေလးမဟာျမတ္မုနိဟာ
ရခိုင္ႏိုင္ငံကျဖစ္သည္ဟုေျပာလွ်င္တခ်ိဳ႕သမိုင္း
နည္းနည္းပါးပါးသိေသာသူတို႔သည္လက္ခံသ
ေဘာေပါက္ၿပီးတခ်ိဳ႕ေသာသူတို႔သည္
သမိုင္လည္းမသိမႏၱေလးမဟာမုနိဟာရခိုင္ႏိုင္ငံကဘုရားမဟုတ္ဟုဖင္ပိတ္ျငင္းဆို
ၾကပါသည္။ ေရအိုင္ထဲကဖားေအာ္သလိုမ်ိဳးေပါ့ အမွန္တရားကိုေျပာလွ်င္လူေတြ
လက္ခံရန္ျငင္းဆုိၾကပါသည္။ ၁၃၀၈ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းတန္းခူးလ၌ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမပုံ
ၿမိဳ႕နယ္တြင္နာယကဆရာေတာ္ႀကီး
ဦးစိႏၱာေခါင္းေဆာင္ေသာ ရခိုင္ျပည္လုံးကြၽတ္
တပ္ေပါင္းစုညီလာခံကိုက်င့္ပခ့ဲသည္။

ဗမာဖဆပလႏွင့္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတို႔ကိုပါဖိတ္
ၾကားခ့ဲသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ၊ ဦးဘေဆြ ႏွင့္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတို႔တက္ေရာက္ခ့ဲပါသည္။ ရခိုင္တမ်ိဳးသားလုံးသည္ၿပိဳင္တူေႂကြးေႂကြာ္ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အလိုမရွိ လြတ္လပ္ေရးခ်က္ခ်င္းေပးဟုေတာင္းဆိုခ့ဲပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ညီလာခံပ်က္စီးသြားသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ရခိုင္တမ်ိဳးသားတို႔၏
ေသြးစည္းညီၫြတ္ျခင္း
ကိုရခိုင္တို႔၏သတၱိ ၊ မာန တုိ႔ကိုသိေသာေၾကာင့္ ဗမာတမ်ိဳးသားလုံးကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အမွာစကားတခုေတာင္မွာၾကားခ့ဲပါသည္ ရခိုင္ ႏွင့္ ေႁမြေပြး ရခိုင္အရင္သတ္ဟုမွာၾကားခ့ဲသည္။ ဘယ္လိုပင္မွာၾကားပါေစ ရခိုင္တမ်ိဳးသားလုံးကဂ႐ုကိုမစိုက္ပါဘူး။ ကိုယ့္လုပ္ရမ့ဲအလုပ္ကိုဆက္လက္လုပ္သြားမွာပါ။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ဇန္န၀ါရီ လ ၄ ရက္ေန႔မွာ ဗမာတျပည္လုံးလြတ္လပ္ေရးရေသာ္လည္း ရခိုင္အပါအ၀င္က်န္ေသာတိုင္းရင္းသား
မ်ားမွာဗမာကိုလိုနီေနာက္ထပ္တစ္ႀကိမ္ျဖစ္သြား
ရပါတယ္။
ထို႔ေၾကာင့္လြတ္လပ္ေရးကိုလက္ျဖင့္ေတာင္းလို႔မရပါဘူး လက္နက္ျဖင့္တိုက္
ယူမွသာလွ်င္ရပါမည္ျဖစ္သည္။ ေနာက္ထပ္တႀကိမ္ရခိုင္ျပည္ႏွင့္ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔မွာ
ဗမာကိုလိုနီသူ႔ကြၽန္ခံခ့ဲရပါေတာ့သည္။ ၎အခ်ိန္ကစလို႔ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ ယဥ္းေက်း
မႈ အေမႊအႏွစ္မ်ား ႐ိုးရာဓေလ့႐ိုးရာမ်ား၊ ေ႐ွးေဟာင္းလက္႐ာမ်ား ေက်ာက္ဆစ္လက္
ရာမ်ား ေက်ာက္စာမ်ားကို တစစဖ်က္စီးေနသည္မွာအဂုအခ်ိန္ထိပါဘဲ။ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ ေမြးရာပါအခြင့္အေရး လူ႔အခြင့္အေရးအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုခ်ိဳးေဖာက္ခံေန
ရတုန္းပါဘဲ။
အခုခါဆိုရင္ ရခိုင္ကုလားျပႆနာမွာဗမာဗဟုိအစိုးရ၏
ကိုင္တြယ္မႈညံ့ဖ်င္းလို႔
ကုလားမွာေတာ့အာရပ္ကမာၻတစ္ခုလုံးက်ိဳးေထာက္ေနာက္ခံ႐ွိပါတယ္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြမွာေတာ့ ကမာၻကေသာင္းက်န္းသူအျဖစ္မုန္းဘာ
တိုင္းရင္းသားမွမ႐ွိပါဘူး။
ဒါေပမ့ဲရခိုင္ေတြကေတာ့လူမ်ိဳးထိရင္ဓားၾကည့္ပါဘဲ ဇြဲမေလွ်ာ့ဘဲတိုက္ခိုက္သြားမွာပါ။ ဘယ္လိုၿခိမ္းေျခာက္မႈကိုမွဂ႐ုကိုမစိုက္ပါဘူး၊၊ ကုလားပိုက္ဆံစားၿပီးဗမာလူမ်ိဳးတခ်ိဳ႕ေတာင္
ကုလားဖက္ကရပ္တည္ရခိုင္ျပည္ကို
ခိုး၀င္ဘဂၤလီျပည္ျဖစ္ေအာင္လုပ္ေနၾကပါသည္။ ကိုယ့္ျပည္ကိုခိုး၀င္ေျမကိုလုလူက္ိုပါ
ေစာ္ကားတ့ဲမိစၦာကုလားယုတ္ေတြကကမာၻကို
င္ိုျပသမိုင္းကိုလိမ္ၿပီးတင္ျပအမ်ိဳးယုတ္ေတြ
လည္းရခိုင္လူမ်ိဳးစိတ္ဓာတ္ႏွင့္သာ
ဆိုရင္ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္မွာအ႐ုိးေတြ
စုၿပီးတံတားထိုးလုိက္ၾကၿပီးအခုေတာ့ဗမာလူမ်ိဳးကိုင္တြယ္ပုံနည္းႏွင့္ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြေသြးမ်က္ရည္
စီးဆင္းေနတုန္းပါဘဲ။

ထို႔ေၾကာင့္ရခိုုင္လူမ်ိဳးတို႔သည္ေဘဘီလံုကုိအတုမယူသင့္။
ရခိုင္လုမ်ိဳးကံၾကမၼာကိုရခိုင္လူမ်ိဳးသာဖန္တီးျပီး
ရခိုင္လူငယ္၊လူၾကီးတို႔သည္စည္းစည္းလံုးလံုး
ညီညီညာညာတိုက္ပြဲဆင္ကာဗမာကိုလိုနီေအာက္က
ရုန္းထြက္ျပီးရခိုင္ႏိုင္ငံကိုတဖန္ျပန္လည္ရွင္သန္ေစ
သင့္ပါေၾကာင္းအသိေပးေျပာလိုက္ရေလသည္။

ႏွင္းႏွင္းႏြယ္(ရခိုင္သူ)
၁၆ - ၀၉ - ၂၀၁၆